اتاق تمیز و یا در اصطلاح کلین روم به فضای ایزوله و همچنین پاکسازی شده از آلودگی ها و میکروارگانیسم های محیطی بیان می شود که میزان رطوبت، سرما، گرما و فشار در این محیط از طریق تجهیزات و دستگاههای حساس کنترل می شود.
از طریق وجود سیستم‌های تهویه مناسب، از ورود و همچنین گسترش آلودگی های محیطی جلوگیری خواهد شد. اتاق تمیز عاری از کوچکترین آلودگی زیست محیطی می باشد و به منظور اهداف تحقیقاتی و تولید محصولات دارویی از آن استفاده می شود. صنایع الکترونیک، صنایع داروسازی، صنایع غذایی، صنایع میکرو الکترونیک و علاوه بر آن تولید محصولات مرتبط با علوم پزشکی، از مهمترین موارد کاربرد کلین روم محسوب می شوند.
برای یک کلین روم فاقد از هرگونه آلودگی و مجهز، کیفیت مواد و تجهیزات مورد استفاده شده در اتاق تمیز و همچنین به روز بودن امکانات این تجهیزات اهمیت بسیار بالایی دارد. در تهیه و تولید تجهیزات و امکانات مورد نیاز برای کلین روم باید نکات مهمی را در نظر گرفت تا از نفوذ و ورود کمترین آلودگی به اتاق های تمیز جلوگیری گردد.
از این رو برای خرید تجهیزات اتاق تمیز (کلین روم) می بایست در انتخاب شرکت دقت کافی را بهخرج دهید. شرکت پارس فیدار یکی از برترین شرکت ها در حیطه طراحی و ساخت کلین روم و نیز تجهیزات آن بوده است. در ادامه چند مورد از تجهیزات پرکاربرد اتاق تمیز را بیان می کنیم.
تجهیزات و لوازم مورد نیاز اتاق های تمیز
- پنجره کلین روم: شیشه های دو جداره هستند که با ضخامت های 50 ، 60 و 80 میلی متر و از گاز خنثی با دسیکانت و بدون دسیکانت پر شده است.
- پس باکس و پس ترو کلین روم ( Pass Box &Pass thru ): سیستم پس باکس دارای دو نوع کلی پس باکس های استاتیک (فاقد جریان هوا) و سیستم پس باکس دینامیک ( دارای جریان هوای آرام) و در دو نوع کاملا استیل ضد زنگ یا بدنه پانل و همچنین بدنه داخلی استیل ضد زنگ در اندازه ها و ابعاد متنوع قابل تهیه و تولید می باشد.
- میز قفسه و مابقی ملزومات استیل: میزهای استیل و ترولی در دو مدل پانچ شده برای چرخش هوا در کلین روم می باشد.
- انواع هود: هودهای بیولوژیک کلاس 2 و 3 و جریان آرام (laminar flow) و از نوع شیمیایی مجهز به فیلترهای هپا و اولپا با وجود کنترل های مورد نیاز سیستم مونیتورینگ کامل ذرات، آلودگی میکروبی، دما، رطوبت و فشار به حالت برخط (Online)
- سیستم فن برای فیلتر یونیت هپا اتاق کلین روم (FFU)
- فیلتر های هپا و الپا در ابعاد وعمق های متنوع
- سیستم ایرشاور (Air Shower)
- فیلتر باکس هپا و همچنین فیلترهای متنوع دیگر
- لامینار فلو بوت (چادر لامینار)
- booth توزین و همچنین نمونه برداری
- نوشت افزار مخصوص برای اتاق تمیز
- درب های کلین روم و سیستم اینترلاک وابسته به آن
تجهیزات تست و اعتبار دهی کلین روم(اتاق تمیز)
کلین روم همانطور که از نامش مشخص است می بایست بسیار تمیز، عاری از هرگونه میکروب انتخاب شود و وضعیت درون آن از بابت فاکتورهایی همانند فشار، دما و رطوبت کاملا متعادل در نظر گرفته شود. اتاق تمیز باید تست و اعتبار دهی شود تا بتوان استاندارد مورد نیاز جهت راه اندازی، اتاق تمیز به آن اعطا شود.
کلین روم یکی از مهمترین بخش های مراکز صنعتی، غذایی و یا دارویی می باشد که در ساخت و تهیه تجهیزات آن باید، دقت ویژه ای صورت پذیرد که البته تنها ساخت و خرید تجهیزات کلین روم پایان کار آن نیست.
در واقع کلین روم باید بعد از اتمام ساخت تست گردد، این فضا باید از آزمون های متعددی عبور کند تا کارشناسان مربوطه اعتبار مورد نیاز را برای ادامه کار به اتاق تمیز اعطا کنند. تست و اعتبار دهی اتاق تمیز تشکیل شده از 10 تست می باشد که انجام تست ها با استفاده از دستگاه های تخصصی ایجاد می شود، این امر بدان معنی است که با دست خالی و تنها با نگاه کردن نمی توان به کلین روم اعتبار داد.
تست کلین روم ها مطابق استانداردهای جهانی صورت می پذیرند، پس از آن که اتاق تمیز موفق به کسب تمامی نمره ها از تست های ده گانه گردد یک مجوز و مدرک معتبر دریافت خواهد کرد. این 10 مرحله در ادامه بیان شده اند.
- شمارش ذرات موجود
- نشتی فیلترها
- اختلاف فشار موجود
- بررسی الگوی جریان هوا
- دما و رطوبت نسبی آن
- دبی و سرعت جریان هوای درون اتاق
- زمان ریکاوری آن
- نمونه برداری میکروبی از محیط
- صدا موجود
- روشنایی این فضا
در ادامه به بررسی بعضی از این تجهیزات تست و اعتبار دهی کلین روم می پردازیم.
- دستگاه تست شمارش ذرات کلین روم
یکی از آزمون های مربوط به تست کلین روم (اتاق تمیز) شمارش ذرات اتاق تمیز می باشد. این تست از طریق دستگاه مخصوصی به نام پارتیکل کانتر صورت می پذیرد. این دستگاه انواع مختلفی داشته و در جهت انجام تست کلین روم می بایستی دستگاه شمارنده ذرات متناسب با محیط را انتخاب نمایید تا در دستگاه اشتباهی صورت نپذیرد.
نحوه کار این دستگاه به صورتی است که میزان تراکم ذرات مورد نظر شما در هوا را اندازه گیری خواهد کرد و بعد از انجام انواع محاسبات به شما نمایش خواهد داد. برای تشخیص میزان تراکم ذرات در اتاق تمیز جدولی تعریف شده است، که نتیجه نهایی تست شمارش ذرات نسبت به آن جدول مقایسه خواهد شد.
تست شمارش ذرات و نیز اندازه گیری مقدار تراکم یک ذره خاص در هوا یکی از موارد مهم آزمون و از اولین تست های تست و اعتبار دهی اتاق تمیز خواهد بود.
- دستگاه تست نشتی فیلتر
از مهمترین موارد کلین روم که وظیفه آنها پاکیزه نگه داشتن هوای کلین روم می باشد، فیلترهای اتاق تمیز خواهند بود. فیلتر ها در انواع متنوعی تولید خواهند شد، که هر مرکز با در نظر گرفتن نوع کاربری اتاق تمیز خود اقدام به خرید و همچنین نصب فیلتر خواهد کرد. در واقع فیلتر ها باید در محل مناسبی از اتاق تمیز نصب و راه اندازی گردد و گرنه اعتبار دهی اتاق تمیز از بابت فیلترها دچار مشکل می شود.
فلیترها باید بدون هیچ نقص و یا حفره ای انتخاب شوند تا پاکیزگی اتاق تمیز به خطر نیافتد. علاوه بر نصب در محل مناسب و همچنین سالم بودن فیلتر ها، آنها باید توسط یک نفر شخص متخصص و به صورت صحیح نصب گردد. از دستگاه های مختلف و نیز متعددی جهت انجام تست نشتی فیلتر کلین روم استفاده می شود و این دستگاه ها در ادامه بیان شده اند.
- دستگاه آئروسل فتومتر
- دستگاه آئروسل ژنراتور
- دستگاه تست اختلاف فشار
اساسی ترین تست و اعتبار دهی کلین روم تست اختلاف فشار می باشد که این آزمون نیز نیاز به استفاده از دستگاه مخصوصی می باشد. دستگاه اختلاف فشار، فشار درون کلین روم را اندازه گیری خواهد کرد، اگر فشار اتاق تمیز متناسب با استانداردها انتخاب نشود، فشار اتاق تمیز باید مجددا تنظیم گردد. فشار مناسب در درون کلین روم از ورود گرد و غبار و همچنین هوای آلوده به داخل اتاق تمیز جلوگیری خواهد کرد.
دستگاهی که توانایی اندازه گیری اختلاف فشار کلین روم را دارد، دستگاه ترانسمیتر نامیده می شود. که از این دستگاه نه تنها برای اعتبار دهی در صورتیکه برای تست های روزانه اتاق تمیز نیز از آن بهره می گیرند. اگر دستگاه ترانسمیتر در اتاق تمیز نصب گردد، این دستگاه به صورت اتوماتیک و بدون نیاز به دخالت شخص فشار داخل کلین روم را اندازه گیری خواهد کرد و در صورت بروز مشکل به حالت صدای هشدار در خواهد آمد. انتخاب و همچنین نصب دستگاه تست فشار با کیفیت و استانداردهای مورد نیاز هر اتاق تمیز می باشد.
- دستگاه تست دما و رطوبت نسبی کلین روم
از مراحل دیگر تست و همچنین اعتبار دهی به کلین روم بررسی رطوبت و دما می باشد. میزان رطوبت و نیز دمای اتاق تمیز یا کلین روم باید متعادل در نظر گرفته شود و نباید نوساناتی دما و رطوبت اتاق تمیز را تحت تاثیر بگذارد.
دما و رطوبت کلین روم یکی از فاکتورهایی می باشد که می تواند در نتیجه آزمایشاتی که در اتاق تمیز صورت می پذیرد، تاثیر مستقیم داشته باشد، بنابراین این تست را می توان از مهمترین تست های اتاق تمیز معرفی کرد. اگر در تست دما و رطوبت اتاق تمیز اشتباهی صورت گیرد، می تواند تجهیزات و کارایی کل کلین روم را مختل و کیفیت کار را کاهش دهد. تست رطوبت و نیز دما هر دو به صورت همزمان و از طریق دستگاه بخصوصی انجام می پذیرد.
- تست و اعتبار دهی مربوط به کلین روم از طریق نمونه برداری میکروبی
مهمترین قسمت تست و اعتبار دهی اتاق تمیز وابسته به نمونه برداری میکروبی می باشد. اتاق تمیز در واقع مقابل میکروب می باشد از این رو اتاق تمیز باید عاری از هرگونه میکروب در نظر گرفته شود. تست کنترل میکروبی جهت مراکز مختلفی صورت می پذیرد که اتاق تمیز تنها یکی از صدها مورد می باشد.
نمونه برداری میکروبی می بایست بوسیله افراد متخصص و با استفاده از تجهیزات به روز صورت گیرد که این تست مقدار ذرات میکروبی در محیط را تعیین می کند. نتیجه این تست نیز با مقایسه نتایج با جدول های استاندارد که حد مجاز میکروب در اتاق تمیز را تعیین می کنند، مقایسه خواهد شد. تست میکروبی به روش های ذیل انجام می گیرد.
- تست میکروبی اتاق تمیز به شیوه Settle plate
- تست میکروبی به شیوه Contact plate
- تست میکروبی به شیوه Air Sampling
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.