امروزه سردخانه‌ها به خصوص سردخانه صنعتی کاربرد فراوانی دارند و از آن‌ها در ابعاد بالا برای نگهداری دارو، مواد غذایی، محصولات کشاورزی و غیره استفاده می‌شود. سردخانه‌ها در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی کرده‌اند و در حال حاضر انواع مختلفی دارند که بر اساس نیاز و محصولاتی که قرار است انبار شوند می‌توان از انواع آن استفاده کرد.
سردخانه صنعتی در ابتدا به صورت یخچال‌های ساده و کوچکی تولید شده است که توانایی نگهداری محصولات اندک و دمای نه چندان مناسبی داشته‌اند. اما امروزه سردخانه‌ها با دمای کاملا قابل تنظیم و دماهای زیر صفر درجه نیز موجود هستند و می‌توان هر محصولی که نیاز است در سرما نگهداری شود را در آن‌ها انبار کرد. در این مقاله سعی داریم به معرفی انواع سردخانه‌های صنعتی بپردازیم تا بیشتر با این نوع انبار‌های نگهداری محصولات آشنا شوید.
سردخانه صنعتی چیست؟
سردخانه محلی برای انبار یا نگهداری محصولاتی است که نیاز به نگهداری شدن در دمای پایین دارند و در دمای اتاق یا گرما فاسد می‌شوند. سردخانه صنعتی در واقع انباری با ظرفیت مشخص است که که می‌توان برای صنایع مختلف مانند صنایع غذایی، شیمیایی، نظامی، پزشکی و غیره از آن استفاده کرد.
سردخانه‌ها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند که بر اساس نیاز صنایع تولید و استفاده می شوند. مواد و محصولاتی مانند محصولات پروتئینی و دارو‌ها از عمده‌ترین محصولاتی هستند که در سردخانه‌های صنعتی نگهداری و انبار می‌شوند.
همچنین دمای سردخانه‌ها بر اساس نوع محصولاتی که در آن نگهداری می‌شود تعیین می‌گردد و دمای هوای سردخانه را می‌توان بر اساس دمایی که محصول برای سالم ماندن به آن نیاز دارد تعیین کرد. ساخت و طراحی تجهیزات و شرایط سرخانه‌ها به تخصص و دانش و مهارت بالایی نیاز دارد و باید توسط افراد متخصص ساخته و پرداخته شود تا محصولات به درستی نگهداری شده و سردخانه کارایی لازم را داشته باشد.
سردخانه صنعتی می‌تواند دارای ابعاد بسیار بزرگ و یا تقریبا کوچک باشد. ابعاد این سردخانه را گنجایش شرکت یا کارخانه موردنظر و میزان محصولاتی که قرار است در این سردخانه انبار شوند مشخص می‌کند. در ادامه سعی داریم به معرفی انواع سردخانه‌های صنعتی از جهات مختلف بپردازیم.
انواع سردخانه صنعتی از نظر محل قرارگیری
همانطور که گفته شد سردخانه صنعتی انواع مختلفی دارد که بر اساس نوع نیاز شرکت و یا کارخانه و نوع محصولی که باید نگهداری شود ابعاد و شرایط سردخانه مشخص می‌گردد. در این بخش می‌خواهیم دو نوع سردخانه از نظر محل قرارگیری را معرفی نماییم.
سردخانه صنعتی قابل حمل
بعضی از انواع سردخانه صنعتی قابل حمل است. یعنی این نوع سردخانه در یک کانتینر قابل حمل ساخته می‌شود که این کانتینر می‌تواند ابعاد مختلفی داشته باشد. گاهی این کانتینر‌ها با کشتی و گاهی با کامیون حمل می‌شوند. برخی محصولات مانند دارو‌ها و مواد پروتئینی حتی به مدت کوتاه نیز نباید خارج از سرما و دمای یخچال بمانند. بنابراین برای حمل این نوع محصولات نیاز است که از سردخانه‌های قابل حمل به صورت کانتینر استفاده کرد تا دچار خرابی و مشکل نشوند.
سردخانه صنعتی ساختمانی
این نوع سردخانه در یک بخش از یک ساختمان بزرگتر و یا به تنهایی در یک مکان ثابت ساخته می‌شود. این نوع سردخانه‌ها از جنس کانتینر نیستند و مانند یک ساختمان معمولی ساخته می‌شوند. اما در داخل آن‌ها تدابیر لازم برای پایین آوردن دما اندیشیده می‌شود و دما در این نوع سردخانه‌ها به طور مداوم کمی بالای صفر و یا زیر صفر درجه سانتی گراد نگه داشته می‌شود.
این نوع سردخانه صنعتی متداول‌تر است و نگهداری محصولات و انبار کردن آن‌ها معمولا در این نوع سردخانه‌ها انجام می‌شود. این سردخانه‌ها محل انبار کردن بسیاری از مواد شیمیایی، مواد دارویی، مواد پروتئینی، محصولات کشاورزی و غذایی و غیره هستند.
انواع سردخانه صنعتی از نظر دما
یکی از مهم‌ترین انواع دسته بندی سردخانه صنعتی بر اساس دمای آن‌هاست. دمای موجود در سردخانه بر اساس دمای مورد نیاز محصولاتی که در آن انبار شده‌اند تعیین می‌گردد. بر این اساس دمای انواع سردخانه می‌تواند زیر صفر و یا بالای صفر و یا ترکیبی از هر دو باشد. در ادامه به معرفی این سه نوع سردخانه می‌پردازیم.
سردخانه صنعتی بالای صفر
دمای این نوع سردخانه‌ها در محدوده‌ای بین ۱ درجه تا ۱۵ درجه سانتی گراد نگه داشته می‌شود و مناسب محصولاتی است که نباید دچار انجماد شوند و یخ بزنند. سردخانه صنعتی بالای صفر که به آن سردخانه دما بالا نیز می‌گویند امروزه کاربرد‌های بسیاری دارد.
دمای دقیق سردخانه بر اساس نوع محصولی که نگهداری می‌شود تعیین می‌گردد ولی هرگز زیر صفر نخواهد بود. برخی محصولات غذایی مانند محصولات لبنی و میوه و سبزیجات نباید یخ بزنند و باید تازگی اولیه خود را حفظ کنند. از این رو دماهای بالای صفر برای این محصولات مناسب است.
از طرفی محصولاتی که در این نوع سردخانه‌ها نگهداری و انبار می‌شوند محصولاتی هستند که مدت طولانی در انبار باقی نمی‌مانند و سریعا خارج می‌شوند و انبار به صورت مکرر پر و خالی می گردد. بنابراین نگهداری محصولاتی که مدت زیادی انبار نخواهند شد در این نوع سردخانه‌ها مرسوم تر است.
همچنین در برخی صنایع تولیدی لازم است که برخی مواد در دماهای پایین‌تر از دمای اتاق و بالاتر از دمای انجماد تهیه و تولید شوند. در این موارد نیز می‌توان از این سردخانه‌ها استفاده کرد زیرا به دلیل عدم رسیدن به دمای انجماد امکان حضور انسان نیز در این فضا وجود دارد.
سردخانه صنعتی زیر صفر
سردخانه صنعتی زیر صفر دقیقا مخالف نوع بالای صفر آن است. در این نوع سردخانه دما معمولا در حدود منفی ۵ درجه تا منفی ۴۵ درجه سانتی گراد نگه داری می‌شود. بازه‌ای بین منفی ۱۲ درجه تا منفی ۲۳ درجه سانتی گراد متداول‌تر است. این نوع سردخانه‌ها مخصوص محصولاتی هستند که نیاز است برای مدت طولانی در دمای انجماد باقی بمانند تا دچار فساد نشوند و تخریب بافتی در آن ها صورت نگیرد.
این محصولات مانند برخی انواع گوشت حیوانات و برخی محصولات کشاورزی مانند سبزیجاتی هستند که نیاز است مدت طولانی برای فصول مختلف سال انبار شوند. از آن‌جایی که این محصولات در دمای بالا دچار تخریب می‌شوند بنابراین لازم است در دمای زیر صفر نگهداری شوند.
همچنین بر خلاف سردخانه‌های بالای صفر که در آن‌ها محصولات مدت کوتاهی نگهداری می‌شدند، سردخانه زیر صفر می‌تواند برای مدت طولانی محصولات را در خود جای دهد.
سردخانه صنعتی دو مداره
استفاده از این نوع سردخانه صنعتی امروزه بسیار متداول است. این نوع سردخانه به شما این امکان را می‌دهد که محصولات مختلف را با دمای بالای صفر یا زیر صفر نگهداری کنید و دمای سردخانه را با هر محصول تغییر دهید. این نوع سردخانه‌ها مناسب کارخانجات و انبار‌هایی هستند که به طور مداوم محصولات مختلفی در آن‌ها وارد و خارج می‌شود و هر کدام از این محصولات نیاز به دمای متفاوتی دارد.
این نوع از سردخانه می‌تواند به خوبی هم دمای زیر صفر و هم دمای بالای صفر را برای مدت مشخص شده نگه دارد و کیفیت بالایی دارد. البته کیفیت دمایی که سردخانه تولید می‌کند به نوع تجهیزات آن نیز بستگی دارد.
متخصصین توصیه می‌کنند که پس از هربار تخلیه یک سردخانه دو مداره برای ورود محصولات جدید حتما سردخانه تمیز و ضدعفونی گردد تا محصولات جدید به خصوص محصولاتی غذایی دچار آسیب نشوند. زیرا ممکن است باقی مانده‌های برخی مواد برای مواد بعدی که وارد سردخانه می‌شوند مضر باشند و باعث تخریب آن‌ها شوند. همچنین تجهیزات سردخانه باید به روز و سالم باشد تا بتواند هم دماهای زیر صفر و هم بالای صفر را به خوبی ایجاد کند.
انواع سردخانه از نظر نوع کاربرد
برای ساخت انواع سردخانه صنعتی می‌بایست کاربرد آن را نیز در نظر گرفت و در مراحل ساخت مدنظر قرار داد. سردخانه‌ها از نظر کاربرد به چند دسته تقسیم می‌شوند که باید در هنگام ساخت و استفاده به کاربردی که قرار است در آینده داشته باشند توجه داشت. در ادامه به معرفی انواع سردخانه بر اساس نوع کاربرد می‌پردازیم.
سردخانه کوتاه مدت یا گمرکی
در برخی مواقع لازم است که محصولات تنها برای مدت کوتاهی در یک مکان در سردخانه نگه داری شوند و پس از آن به مکان دیگری و یا به بازار وارد شوند. در این مواقع از سردخانه گمرکی استفاده می‌شود. این نوع سردخانه‌ها معمولا گنجایش متوسطی دارند و می‌توان اجناس مختلف را برای مدت کوتاه در آن ها ذخیره کرد.
سردخانه ذخیره‌ای یا دولتی
این نوع سردخانه‌ها که معمولا توسط دولت مورد استفاده قرار می‌گیرند معمولا برای مواقعی هستند که برخی اقلام خوراکی مانند انواع میوه و سبزیجات در بازار زیاد است و حتی بیشتر از میزان تقاضا است. به این ترتیب با ذخیره کردن مقدار اضافی این محصولات به صورت منجمد هم از خراب شدن و ماندن آن‌ها در مغازه‌ها جلوگیری می‌شود و هم برای فصولی که این محصول موجود نیست ذخیره ایجاد می‌شود.
سردخانه اجاره‌ای
این نوع از سردخانه‌ها توسط افرادی که دارای یک سردخانه خالی و بدون استفاده می‌باشند به افرادی مانند کشاورزان که می‌خواهند محصولات خود را انبار کنند اجاره داده می‌شود. در برخی فصول کشاورزان برای محصولات خود که زیاد هستند جایی ندارند و می‌خواهند محصولات را انبار کنند و چون دمای بالا باعث خرابی آن‌ها می‌شود نیاز به سردخانه خواهند داشت.
از این رو می‌توانند سردخانه صنعتی در ابعاد مختلف را از افرادی که دارای سردخانه هستند اجاره کنند و محصولات خود را برای فصولی که محصول موجود نیست در حالت انجماد نگه دارند. مدت نگهداری محصول در این نوع سرخانه نسبتا طولانی است.
[…] صنعتی و همچنین مناطق پیشرفته در جهان و در حال توسعه، سردخانه صنعتی به صورت عمده جهت ذخیره مواد غذایی در دماهای پایین […]